Η συνέντευξη
«Μπορούμε να ελπίζουμε;» O τίτλος αυτός καλύπτει μια σειρά τεσσάρων ερωτήσεων με θέμα την κρίση. Τα διατυπώσαμε και πιστεύουμε ότι εκφράζουν, τουλάχιστον εν μέρει, την σημερινή προβληματική στον τόπο μας. Τις απευθύναμε σε διακεκριμένες προσωπικότητες της ελληνικής διανόησης, με την ελπίδα ότι οι απόψεις τους θα συμβάλουν γόνιμα στον κοινωνικό διάλογο που αναπτύσσεται. Δημοσιεύουμε τις απαντήσεις τους σταδιακά.
Την αρχή κάνει η κυρία Βιργινία Τσουδερού τέως υφυπουργός εξωτερικών, Βουλευτής Αθηνών, δημοσιογράφος, πολιτικός και οικονομολόγος. Την ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας έκανε να μας απαντήσει.
- Ποια στοιχεία, κατά την γνώμη σας, αποτελούν την σημερινή ελληνική ιδιαιτερότητα;
Οι ίδιοι οι Έλληνες/Ελληνίδες αποτελούν την σημερινή ελληνική ιδιαιτερότητα. Τα άτομα με όλες τους τις αντιφάσεις αποτελούν το πιο αντιπροσωπευτικό στοιχείο της Ελλάδος. Οπού και εάν βρίσκονταν όταν η κρίση ξέσπασε μετατράπηκαν σε Ζορμπά, έτοιμοι να προσχωρήσουν σε αγώνες που τίμησαν την παράδοση μας ως η γεννήτρια γη των πολυτιμότερων ανθρωπίνων αξιών. Μέσα από αγώνες με αντίπαλο την παρακμή θα επιδείξει ο διαμορφωτής της νέας πολιτικής σκηνής ικανότητες όπως υπομονή και αγωνιστικότητα. Σήμερα ο αγώνας διεξάγεται με την συμπαράσταση πολλών οστρακισμένων λόγω ικανοτήτων τους, ταλαντούχων στους οποίους το παρακμασμένο αλλά υπό αναγέννηση κράτος μας έχει στερήσει δυνατότητες αξιοποίησης των γνώσεων τους και των ικανοτήτων τους.
Ο πολυτάλαντος Οδυσέας και η ταλαντούχος εφευρετική, εργατική Πηνελόπη ήταν αποφασισμένοι να σώσουν την πατρίδα από την παρακμή και την κραιπάλη με κάθε μέσω. Εργατικός, με κλήση στην περιπέτεια, λιτός/λιτή, οικογενειάρχης, ο Έλληνας ρέπει προς τις επιστήμες και τα γράμματα. Από την δεκαετία του ’80, παρουσιάστηκαν ριζικές αλλαγές. Η Παγκοσμιοποίηση και η ένταξη στην Ευρώπη επηρέασαν τον Έλληνα, όπως προφανώς και άλλους λαούς. Οι «πολιτιστικές αξίες» άλλαξαν, η διαφθορά έγινε μέρος αποδεκτό της κοινωνίας. Συγχρόνως τα χαρίσματα της φυλής δείχνουν να αντέχουν. Το DNA που ζυμώθηκε στην διαδρομή των αιώνων απέδειξε κατά επανάληψη το αναλλοίωτο των προσόντων. Δοκιμάζονταν κατά επανάληψη ο μύθος του Λεωνίδα και των 300 αρκεί οι Έλληνες/Έλληνιδες να επαναλαμβάνουν και να αξιοποιούν τον άθλο «Έλληνες κάτω από δυσκολίες θριαμβεύουν».
Σήμερα η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται. Πλήθος αντιφάσεων στην συμπεριφορά μας και στις απαιτήσεις που έχουμε από την οργανωμένη κοινωνία. Όλοι θέλουν να φέρουμε υπερήφανα το τίτλο του προοδευτικού, αλλά και να υποστηρίζουμε θέσεις αρτηριοσκληρωτικές και αντικοινωνικές όταν μας βολεύει. Υπηρετούμε πιο εύκολα την ιδιοτέλεια. Φύσει και θέσει οπαδοί του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, φυσικό να αισθάνονται να κατανοούν και να σκέπτονται ως ΙΩΝΕΣ. Παρόλο τα προσόντα, το πάθος για ελευθερία δεν ταυτίζονταν με τα απαραίτητα στοιχεία της δημοκρατίας. Έτσι και στον τελευταίο μισό αιώνα η έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών ήταν εμφανής. Οι συντηρητικοί είχαν περάσει τα όρια της επαφής με το εκλογικό κοινό τους. Το αστικό εκλογικό λαϊκό σώμα θα συνειδητοποιούσε ότι δεν είχαν πλέον εκπροσώπους που τους εξέφραζαν.
Επικρατεί πλήρης σύγχυση. Τα καταληκτικά γεγονότα του Β’ Παγκόσμιου πόλεμου – είχαν αλλάξει τον χαρακτήρα μας και τις ιδιαιτερότητες.
Με τις αλλαγές στο καθαυτό πολιτικό σκηνικό πιστέψαμε πως μαζί με τους θεσμούς που περνούσαν βαρεία παρακμή, είχαν αλλοιωθεί το ήθος και οι αξίες της κοινωνίας. Παρ’ όλες τις μετακινήσεις των πληθυσμών από χωριά στις πόλεις και από τις ελληνικές πόλεις στην μακρινή Αυστραλία, την άφιξη των παράνομων μεταναστών, δεν άλλαξε τίποτα. Στην ώρα της ανάγκης παρουσιάστηκαν οι αντιστάσεις κατά των αρνητικών χαρακτηριστικών της φυλής. Λειτουργήσαμε ως υπέρμαχοι των ανθρωπίνων αξιών. Παρ’ όλες προσπάθειες αλλοίωσης της γλώσσας, κύριο συστατικό της ταυτότητος μας, έχει παρατηρηθεί υγιής αντίδραση προερχομένη από οργανωμένους εθελοντές πολίτες.
Συνοψίζοντας, «αν και έχει επικρατήσει πλήρης αναρχία στην κοινωνία, αν και παραπαίουμε μεταξύ πολιτικών θέσεων του καφενείου και αποδεκτού κοινωνικού ήθους λόγω ανθεκτικότητος των παλιών, περιπλέκονται οι σχέσεις των μελών. Αναζητούνται οι ιδιαιτερότητες που υπάρχουν. Αναμένονται με την διαλεύκανση τους από τον απλό πολίτη που δεν αναζητά ιδεολογήματα αλλά αξίες για αρμονική και δημιουργική κοινωνία. Ζητά ακόμα να ξεκαθαρισθεί η δικιά του ταυτότητα που του αποδίδει ασφάλεια, αυτοσεβασμό και δημιουργικότητα».
Δεν περιμένει αδρανής. Παρατηρείται έξαρση πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην «νίκη» των όσων στηρίζουν την ανάγκη ριζικών λύσεων. Στην οργανωμένη επίσημη δεξιά περιμένουν βοήθεια αλλά επιθυμούν με υπευθυνότητα επανάληψη της άφιξης ενός Μεσσία στον οποίον οι ατίθασοι Έλληνες θα υπακούσουν όπως στο Γουδί το 1909.
- Σε ποιους χώρους θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει σύγχρονα ελληνικά πρότυπα ικανά να συμβάλλουν στην ανάταξη της κοινωνίας μας;
Σε όλους τους χώρους κοινωνικής συνάθροισης και εργασίας, γεωγραφικές ενότητες, πανεπιστημιακές ομάδες, μοναχικούς λάτρεις των γνώσεων, θα βρει κανείς άριστης ποιότητας άτομα. Ως επί το πλείστον όμως απομονωμένοι ταλαντούχοι νέοι που λόγω του συστήματος απορρίπτονται πριν ακόμα καταλάβουν θέσεις αντάξιες των δυνατοτήτων τους. Δεν έχουν δεσμευτεί από τους κανόνες που διέπουν την διαφθορά και την ξεπερασμένη πελατειακή σχολή που επιβάλει την αναξιοκρατία. Πάντως δε μπορεί να εφαρμοστεί αντίγραφο δυτικού τύπου, προγραμματισμός που βασίζεται μόνο στην λογική. Χρειάζεται και συναίσθημα…αγάπη. Αυτός ο συνδυασμός δεν υπάρχει παντού στην Ευρώπη.
- Στα πλαίσια του υφισταμένου χρηματιστικό-πιστωτικού παγκοσμιοποιημένου συστήματος, η ανέλιξη της χώρας μας μπορεί να γίνει σύμφωνα με τις επιλογές του λαού μας;
Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα όπου το χρηματιστικό-πιστωτικό παγκόσμιο σύστημα έχει επιβάλει την δικιά του φυσιογνωμία και αρχές, δεν μπορεί εύκολα να υπάρξει εξέλιξη της χώρας μας σύμφωνα με κανόνες και αξίες που ταιριάζουν στην ψυχοσύνθεση μας. Πέραν όμως αυτού η παγκοσμιοποίηση ενθαρρύνει τη σώρευση του πλούτου σε βάρος των ασθενέστερων. Οι επιλογές ακόμα και των μετόχων των Διεθνών οργανισμών κλείνουν προς τα συμφέροντα των ισχυρών. Λίγο ή και καθόλου δεν μπορεί κανείς να αναμένει επηρεασμό από μικρό Έθνος. Είναι ανάγκη να υπάρξει επανεξέταση της λειτουργίας και των επιπτώσεων των αποφάσεων των Μεγάλων μελών για τον ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αναθεωρημένοι θεσμοί που θα στηρίζουν αποφάσεις και θα θεσπιστούν προς όφελος των αδυνάτων.
Το επιτυχημένο τραπεζιτικό και χρηματιστικό σύστημα απαιτεί συνήθειες και υποδούλωση των υπηρετούντων τους, σκοπούς που δεν μπορούν να συναγωνιστούν τους παγκόσμιους γίγαντες. Θα έπρεπε να μελετηθούν μέτρα ενδυναμώσεως των ασθενέστερων όπου να λαμβάνονταν υπόψη και επιλογές των μικρών. Άλλως μετατρέπονται σε αποικία των ισχυρότερων. Ως προς εμάς είναι ευκαιρία να τονιστεί ότι θα έπρεπε να εκδηλωθεί ειδική μέριμνα για να προτάξει κανένας στα κρατικά έξοδα επενδύσεις που θα προσέξουνε με προτεραιότητα πολιτισμικά αγαθά έναντι χρηματιστικών μονοπωλίων. Είναι θέμα επιβίωσης της φυλής.
Είμαστε στο στάδιο όπου υπάρχει τάση αφελληνισμού των κέντρων που φυσιολογικά θα έπρεπε να δώσουν νέα ώθηση στην αναγέννηση της πολιτισμικής μας φυσιογνωμίας. Άχρηστη παιδεία, μιμητισμός χαμηλού ανθρωπιστικού επιπέδου και αξίες, έχουν διαβρώσει χώρους δημιουργικούς. Οι γείτονες φροντίζουν να εκμεταλλεύονται την αμεριμνησία μας. Αφήνουν τους Σλάβους να κτίζουν το έθνος τους σε βάρος του ελληνισμού και τους Τούρκους να σφετερίζονται τον Όμηρο και τον πολιτισμό της Ιωνίας. Απαιτείται το ταχύτερο να αποκαταστήσουμε τις ζημιές που επέφερε η λεηλασία των γειτόνων μας στην τραυματισμένη σήμερα ταυτότητα μας.
- Σε ποια κοινωνικά στρώματα διακρίνετε τους διαμορφωτές ενός σύγχρονου ελληνικού προτάγματος;
Οι ομάδες που φυσιολογικά έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να αναδείξουν διαμορφωτές ενός σύγχρονου ελληνικού προτάγματος είναι οι καλλιεργητές του πνεύματος, όπως τα πανεπιστήμια και οι εθελοντικές ομάδες που αντιμετωπίζουνε με ελεύθερη σκέψη τις προκλήσεις που τους εμφανίζονται. Γενικά όμως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, ότι ο τρόπος που έχει επιβληθεί ένας σιωπηρός καταναγκασμός αποκλεισμού των αξιότερων παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, καθιστά δύσκολη την ανάδειξη των επιζητούμενων διαμορφωτών.
Επαυξάνεται η δυσκολία από την εισροή αλλοδαπών που φέρνουνε δικές τους πολιτισμικές αξίες. Το ίδιο μπορεί κανείς να σημειώσει για μια μεγάλη σύγχρονη ελληνική δυναμική ομάδα, αυτή των Ελλήνων της διασποράς. Όπως οι Έλληνες στη Σουηδία, τον Καναδά, την Αυστραλία όπου η επιρροή τους είναι εμφανής. Έχουν ευκαιρίες να συνδυάσουν και να ωφεληθούν από τον νόστο και την απορρόφηση νέων ιδεών.
Η κυρία Βιργινία Τσουδερού σπούδασε Φιλοσοφία, Οικονομικά και Πολιτικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, της Μινεάπολις και στο Ράντις-Χάρβαντ των ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων διατέλεσε οικονομολόγος στον Διεθνή Οργανισμό Υγείας και Τροφίμων του ΟΗΕ (1949-1956), δημοσιογράφος στις ελληνικές εφημερίδες «Το Βήμα» και «Ελευθερία» (1960-1967) και οικονομικός σύμβουλος της Κυβερνήσεως 1964-1965. Εκλέχθηκε Βουλευτής στην ΕΚ-ΝΔ (στην μετέπειτα ΕΔΗΚ) και στις εκλογές του 1977 επανεξελέγη Βουλευτής ΕΔΗΚ.
Διατέλεσε Υφυπουργός Εξωτερικών (1991-1993) και είναι μέλος της Ενώσεως Ελληνίδων Επιστημόνων, του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων, επίτιμο Μέλος της Διεθνούς Κοινωνικής Υπηρεσίας (τμήμα Ελλάδος), Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστίας, καθώς και Πρόεδρος και Επίτιμο Μέλος πολλών ελληνικών και διεθνών Ενώσεων (κυρίως γυναικείων).
Σήμερα είναι Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας – Ελλάς και του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.
Κάντε κλικ στην εικόνα και διαβάστε την από το site του περιοδικού
